รศรินทร์ เกรย์¹

บทคัดย่อ

ปี 2555 องค์การสหประชาชาติได้มีมติก่อตั้งวันความสุขสากล กำหนดให้ตรงกับ วันที่ 20 มีนาคม ของทุกปี โดยเรียกร้องให้แต่ละประเทศผลักดันนโยบายสาธารณะเพื่อเพิ่มความสุขให้กับประชาชนทุกๆ คน ดังนั้นข้อมูลเกี่ยวกับระดับและแนวโน้มความสุขจึงมีความสำคัญในการกำหนดนโยบาย

ความสุขเชิงอัตวิสัย ได้มีการศึกษามาอย่างยาวนานในโลกตะวันตก โดยการสำรวจเชิงปริมาณที่ใช้เครื่องมือหรือข้อคำถาม และคำตอบที่เป็นสากล หรือทีเรียกว่า Global question ทำให้ทราบแนวโน้มความสุขของประชาชนในประเทศเหล่านั้น แต่ประเทศไทยเริ่มมีการเก็บข้อมูลเกี่ยวกับความสุขเชิงอัตวิสัยโดยการสำรวจเชิงปริมาณ อย่างเป็นระบบเร็วๆ นี้ ในการศึกษาแนวโน้มระดับความสุขว่าเพิ่มขึ้นหรือลดลงนั้น หากมีการใช้ข้อ
คำถามและคำตอบที่ให้เลือกแตกต่างกันบ้างในแต่ละครั้งของการสำรวจ อาจนำไปสู่ข้อสรุปที่คลาดเคลื่อนได้

บทความนี้ทบทวนเครื่องมือที่ใช้วัดความสุขเชิงอัตวิสัยในต่างประเทศ เปรียบเทียบกับประเทศไทย พบว่ามีความคล้ายคลึงกันมาก แต่มีข้อควรระวังเกี่ยวกับเครื่องมือที่ใช้ในประเทศไทย เพื่อลดความคลาดเคลื่อนเมื่อต้องการศึกษาแนวโน้มความสุขคนไทย

¹ สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล

Happiness: subjective measurement

Rossarin Gray¹

Abstract

In 2012, the United Nations declared that 20 March of every year was observed as the International Happiness Day. The UN called upon every country to adopt public policy that increases happiness of its population. Thus, data for the study of level and trend of happiness are in need.

The study of subjective happiness using survey data based on happiness global question has long been carried out in the West. But, only recently, Thailand has started to collect data on subjective happiness systematically. There is, however, a concern that changing question and choices of answer even slightly can lead to misleading conclusion on happiness trend.

This article compared the tool used in international communities and Thailand. It revealed that they are very similar. However, a caution on the Thai tool was noted in order to reduce the measurement errors in happiness trend that may occur.

¹ Institute for Population and Social Research, Mahidol University

สาสินี เทพสุวรรณ์ ณัฐจีรา ทองเจริญชูพงศ์ และรศรินทร์ เกรย์¹

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ในการศึกษาครั้งนี้ เพื่อค้นหาปัจจัยที่ส่งผลต่อระดับความเครียดและความสุขของผู้ดูแลผู้สูงอายุที่เป็นคนในครอบครัว (Family Caregivers) โดยศึกษาจากปัจจัยส่วนบุคคลของผู้ดูแล (Personal Characteristics) ปัจจัยสาเหตุของความเครียด (Stressors) ปัจจัยแรงสนับสนุนจากครอบครัวและสังคม (Family and Social support) และปัจจัยการจัดการกับความเครียด (Coping Strategies) จากข้อมูลของผู้ดูแลที่เป็นคนในครอบครัวจำนวน 284 คนในจังหวัดกาญจนบุรี ปี พ.ศ. 2554 ผลการศึกษาพบว่า ผู้ดูแลส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง และมีความสัมพันธ์เป็นบุตร จากการวิเคราะห์ผลโดยวิธีวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ (Multiple Regression) พบว่า การดูแลผู้สูงอายุเป็นเวลานานจะส่งผลให้ผู้ดูแลมีความสุขเพิ่มขึ้น ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากการปรับจิตใจรับในบทบาทของผู้ดูแล นอกจากนี้ บรรทัดฐานของความกตัญญูกตเวทีต่อบิดามารดาอาจช่วยให้ผู้ดูแลเกิดการยอมรับภาระที่เกิดขึ้นจากการดูแลได้ การมีผู้ช่วยดูแลส่งผลให้ความเครียดลดลงและมีความสุขเพิ่มขึ้น เช่นเดียวกับการได้รับแรงสนับสนุนจากครอบครัวและสังคมที่ส่งผลให้ความเครียดลดลงและมีความสุขเพิ่มขึ้น ในส่วนของการจัดการกับความเครียด พบว่า การจัดการกับความเครียดโดยมุ่งอารมณ์ เช่น การระบายอารมณ์ ยิ่งทำให้สถานการณ์สุขภาพจิตแย่ลง

คำสำคัญ: ผู้ดูแลในครอบครัว, ความสุข, ความทุกข์

¹ สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล

Determinants of stress and happiness among family caregivers to older persons

Sasinee Thapsuwan, Natjerach Thongcharoenchupong and Rossarin Gray¹

Abstract

This study aims at exploring factors affecting stress and happiness among family caregivers to older persons. The factors include personal characteristics, stressors, family and social support and coping strategies. The data were collected in 2011from 284 family caregivers in Kanchanaburi. The results revealed that the majority of them were adult females and children. Based on multiple regression analyses, it was found that the longer duration of caregiving was, the happier they were. This may be due to the adjustment to their caregiving role. In addition, the norm of filial piety may help caregivers accept the burden from caregiving. The availability of helpers reduced stress and increased happiness. Similarly, family and social support also reduced stress and increased happiness. For coping strategies, it was found that emotional focus such as ventingworsen the mental health.

Keywords: family caregivers, happiness, stress

¹ Institute for Population and Social Research, Mahidol University

วรชัย ทองไทย¹

บทคัดย่อ

บ้านพักสุดท้ายแห่งแรกในโลกเพิ่งเกิดขึ้นมาไม่ถึงครึ่งศตวรรษนี้เอง ส่วนในเมืองไทยก็เริ่มเมื่อสองทศวรรษก่อน ซึ่งก็ยังไม่เป็นที่แพร่หลายนัก ทั้งนี้เพราะพื้นฐานแนวคิดที่แตกต่างไปจากสังคมไทยในเรื่อง ความตาย ครอบครัว ความต้องการ ความสุข และความทุกข์ รวมถึงค่านิยมและวิถีชีวิตที่แตกต่างกันด้วย ยิ่งกว่านั้น วิกฤตในสังคมไทยปัจจุบัน ส่วนหนึ่งเกิดจากการนำความรู้และวัฒนธรรมจากต่างประเทศเข้ามาใช้ โดยไม่ประยุกต์ให้เหมาะสมกับสังคมไทยเสียก่อน สำหรับบ้านพักสุดท้ายและบริบาลระยะท้ายซึ่งเป็นวิวัฒนาการจากต่างประเทศ จึงควรต้องมีการวิจัยศึกษาเสียก่อน เพื่อป้องกันปัญหาที่จะเกิดตามมา

การที่มหาวิทยาลัยมหิดลประกาศจัดตั้ง ศูนย์พัฒนาสุขภาวะผู้สูงอายุแบบครบวงจรและบริบาลผู้ป่วยระยะท้าย เมื่อปลายปีที่ผ่านมา โดยจะศึกษาวิจัยเกี่ยวกับบ้านพักสุดท้ายและบริบาลระยะท้ายด้วย อันนับว่าเป็นช่วงเวลาที่เหมาะสม เพราะบริการบ้านสุดท้ายในประเทศไทย ยังอยู่คงในระยะเริ่มต้น จึงพร้อมที่จะปรับให้เข้ากับความต้องการของสังคมได้ ไม่ใช่ให้สังคมปรับให้เข้ากับบริการที่มีอยู่ โดยสิ่งที่ต้องคำนึงถึงก็คือ การบริการ ควรเป็นไปเพื่อความสุขของสังคมและคนหมู่มาก ไม่ใช่เพื่อผลกำไรของคนกลุ่มน้อย

¹ สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล

Hospice and Hospice Care

Varachai Thongthai¹

Abstract

Although hospice was created less than half a century ago, the first hospice in Thailand is only two decades old. It is not popular in Thai society due to the fundamental differences in perspectives on death, family, want, happiness, and suffering as well as value and lifestyle. Moreover, the acceptance of foreign knowledge and culture without reservation is a cause of crisis in Thai society. Hence, the hospice and hospice care should be studied first in order to find suitable model for Thai society.

Last year, Mahidol University announced the establishment of the Center for Integrated Elderly Health and Hospice Care, and the study of hospice and hospice care is one of its objectives. This is very timely because the hospice in Thailand is still in early stage. Therefore, it can be adjusted to the needs of the society, not for the society to adjust to the service availability. A great concern is that the services provided by the hospice should be only for benefit and happiness of people and society at large, not for profit of a few.

¹ Institute for Population and Social Research, Mahidol University

อัลญาณ์ สมุห์เสนีโต¹

บทคัดย่อ

บทความนี้ นำเสนอในประเด็น 1) การหย่าร้างในศาสนาอิสลามเป็นอย่างไร 2) สุขภาวะทางจิตของผู้หญิงมุสลิมหลังสิ้นสุดชีวิตคู่เป็นอย่างไร จากการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลซึ่งเป็นสตรีมุสลิมที่สิ้นสุดชีวิตคู่ตามหลักศาสนาอิสลาม อาศัยอยู่ในจังหวัดปัตตานี ผลจากการสัมภาษณ์รายงานว่า ส่วนใหญ่ผู้ชายมุสลิมไม่ได้ปฏิบัติตามหลักการหย่าร้างในศาสนาอิสลามในการเลี้ยงดูและจ่ายค่าอุปการะแก่ภรรยาเดิมและบุตร ในด้านสุขภาวะทางจิตของสตรีมุสลิมหลังการสิ้นสุดชีวิตคู่ พบว่า แม้ว่าช่วงแรกจะมีอาการเศร้าซึมและไม่สามารถยอมรับตนเองในสถานภาพที่เปลี่ยนไปได้ แต่เมื่อทำใจยอมรับได้ในระยะเวลาต่อมา ทำให้มีสุขภาพจิตดีขึ้นและส่งผลต่อด้านเศรษฐกิจดีขึ้นตามลำดับ ทั้งนี้ ปัจจัยสำคัญที่ทำให้ตนเองมีกำลังใจเข้มแข็งมากขึ้น เพราะมีบุตรเป็นกำลังใจ สำหรับผู้ที่ไม่มีบุตรสุขภาพจิตดีขึ้น เพราะการยอมรับในสิ่งที่ตนเองเป็นอยู่และไม่มองตนเองตามบรรทัดฐานทางสังคม แต่เลือกที่จะให้สังคมมองตนเองตามที่ตนเองเป็น

คำสำคัญ: การสิ้นสุดชีวิตคู่, สุขภาพจิต

¹ หน่วยวิจัยอนามัยเจริญพันธุ์ของชาวไทยมุสลิมในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนใต้ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัย
สงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี

Mental health of Thai-Muslim women after termination of marriage

Anlaya Smuseneto¹

Abstract

This paper aims to present the general overview of Muslim divorce, with a particular emphasis on the mental health of Muslim females due to their marriage termination. This study was carried out by intensive interviews with Thai-Muslim women in Pattani Province, all of whom were divorced or separated from their husbands by the Muslim rules. It has revealed that most Thai-Muslim males did not abide by the Muslim rules of divorce, especially concerning maintenance given to their former wives and, if any, children. Regarding mental health of wives after marriage termination, depression and self-denial occurred in the first instance.
However, when they were able to accept their changing marital status, their mental health gradually improved and this also contributed to their better economy. A major factor leading to such improvements was their children’s emotional support. For those without children, self-acceptance, self-esteem, and spiritual independence from social injustice are the keys to their well-being.

Keywords: Marriage termination, Mental health

¹ Reproductive Health of Thai-Muslims in the Southernmost Border of Thailand Research Unit, Faculty of
Humanities and Social Sciences Prince of Songkla University, Pattani Campus